Szkoła Podstawowa nr 1
im. Księstwa Siewierskiego w Siewierzu
im. Księstwa Siewierskiego w Siewierzu
“Uważność to zwracanie uwagi w szczególny sposób: celowy, w chwili obecnej i bez oceniania.”
Jon Kabat- Zinn
Co to jest Uważność (mindfulness)??
Uważność w nauce zapoczątkowała książka „Cud uważności” (Thich Nhat Hanh, 1975). Od tego momentu uważność stała się tematyką, którą zaczęli interesować się naukowcy z całego świata.
W 1979 roku powstał program MBSR (mindfulness- based stress reduction), którego celem jest redukcja stresu poprzez uważność, autorem jest Jon Kabat- Zinn.
Na świecie opublikowano wiele artykułów naukowych na temat mindfulness. Mindfulness badane jest pod kątem radzenia sobie ze stresem, chorób somatycznych, odporności, depresji, lęku, innych trudności zdrowia psychicznego. Badacze sprawdzają także, jak mindfulness działa w kontekście profilaktyki zdrowia psychicznego, relaksu ciała i umysłu, oraz dlaczego uważność powinna być stałym elementem w edukacji.
Niektóre korzyści uważności:
Wybrane Ćwiczenia Uważności:
Oddychanie z małym przyjacielem
Dziecko kładzie ą się na podłodze i umieszcza na brzuchu maskotkę. Oddycha w ciszy przez minutę i zauważa przy tym, jak jego mały przyjaciel porusza się w górę i w dół. Stara się też zauważyć wszelkie inne wrażenia. Wyobraża sobie, że myśli, które pojawiają się w jego głowie zmieniają się w bańki mydlane i odlatują…
Napinanie/ rozluźnianie
Dziecko leżąc na podłodze z zamkniętymi oczami stara się napiąć każdy mięsień w ciele tak mocno, jak tylko potrafi. Palce u nóg i stopy, nogi, brzuch. Może zacisnąć pięści i podnieść ręce do głowy. Pozostaje w tej ściśniętej pozycji przez kilka sekund a potem w pełni się rozluźnia i relaksuje. To ćwiczenie na rozluźnienie ciała i umysłu. Jest też przystępnym sposobem zaprezentowania dzieciom, co znaczy być “tu i teraz”.
Uważne zmywanie
Wystarczy wziąć jakiś przedmiot – kubek, talerz (dla dzieci może być plastikowy). Należy obserwować wszystko co się dzieje. Od poczucia ciała, kiedy dotknęło się zimnego kranu, poprzez doznania jakie daje woda (jej dźwięk, jej ciepło). Jaki jest zapach płynu do naczyń? Jak woda ślizga się po dłoniach. Jak woda z płynem tworzy pianę i bąbelki. Jak słychać tę pianę, jak ona powstaje i znika? Jak czujesz na skórze pianę? Każdy element tego procesu można zauważać wszystkimi zmysłami i go obserwować. Staraj się przenosić świadomość swoją lub dziecka na doznania z poszczególnych zmysłów.
Oddechowa wyliczanka
Zaproś dziecko, aby usiadło wygodnie, z wyprostowanymi plecami oraz dłońmi opartymi na nogach, poproś, aby oddychało swobodnie i naturalnie, kiedy ty w tym czasie będziesz odliczać jego oddechy (1 to wdech a 2 to wydech). Następnie poproś, aby dziecko brało wdech na 1 i 2, a wydech na 3 i 4. Odliczaj do czterech (dostrajając się do dziecka). Możesz pogłębić odliczanie do 6 (1,2,3 wdech, 4,5,6 wydech). Pamiętaj, że między wdechem, a wydechem jest naturalna przerwa. Odliczaj kilka razy następnie powróć do naturalnego oddechu z dzieckiem (1 i 2).
Stop klatka, włączamy uważność
Podczas spaceru/ odprowadzania dziecka do szkoły/przedszkola zatrzymajcie się razem (mówimy: stop klatka) i rozejrzyjcie się. Opiszcie razem wszystko to co widzicie, słyszycie, czujecie. Zwróć swoja i uwagę dziecka na niebo, na przyrodę, być może ulicę i innych ludzi. Opiszcie to, co widzicie.
Uważny opis emocji
Wyobraź siebie kogoś kto jest…. (tutaj emocja) (możemy też dziecku pokazać zdjęcie). Opisz dokładnie mimikę twarzy osoby, która jest: zadowolona, rozgniewana, zaskoczona, smutna. Weź pod uwagę położenie, kształt, ruch itd. oczu, nosa, ust, czoła, policzków itd.
Kotwica uwagi
Należy wybrać sobie dowolny przedmiot znajdujący się w polu widzenia. Zadaniem osoby jest - przez 4-5 minut- koncentrować się na wpatrywaniu się w obiekt i wymieniać wszystkie jego cechy
Przygotowanie artykułu Katarzyna Podsiadło
na podstawie materiałów źródłowych opracowanych przez Aleksandra Zadrożna
Literatura Mindfulness dla dzieci i młodzieży:
